Hoeveelheden borstvoeding en vaste voeding na 6 maanden
Wanneer je kindje klaar is voor aanvullende vaste voeding (lees hier meer over starten met vaste voeding) vragen vele ouders zich af of hun kindje nu te veel, of misschien wel te weinig vaste voeding eet. Hieronder kan je de richtlijnen terugvinden van de Wereld Gezondheidsorganisatie (World Health Organisation, WHO) aanbeveeld.
Merk op dat dit slechts richtwaarden zijn. Sommige kindjes zijn wat groter dan andere. Sommige kindjes hebben misschien net iets meer nodig of komen misschien met minder ook toe. Als je de gewichtscurve van je kindje goed opvolgt, kan je steeds bijsturen indien nodig. Je kan een zorgverlener of een LLL-medewerker contacteren als je hierbij hulp wenst.
Hoeveelheden moedermelk
Vanaf de leeftijd van 6 maanden zal een baby geleidelijk aan een deel van zijn energiebehoefte vaste voeding halen. Naast de introductie van vaste voeding, blijft borstvoeding een belangrijke bron van nutriënten voor het kind. Op de leeftijd van 12 maanden, zal een baby ongeveer de helft van zijn energiebehoefte uit moedermelk halen, en gedurende het tweede levensjaar zal dit nog minstens 1/3e blijven. Moedermelk blijft een belangrijke bron van hoogkwalitatieve nutriënten. De WHO raadt daarom aan dat er borstvoeding wordt gegeven tot 2 jaar en langer [3].
Rond de leeftijd van 6 maanden, drinkt een baby gemiddeld nog 750 ml moedermelk. Tegen 12 maanden oud, zal een baby nog ongeveer 550 a 600 ml moedermelk nodig hebben. En tegen de leeftijd van 2 jaar, zal het nog ongeveer 400 a 450 ml zijn [4].
Borstvoeding mag nog steeds gegeven worden op vraag. Op vraag betekent dat er geen limiet staat op het aantal borstmomenten voor een baby. In acht genomen de hoeveelheid moedermelk die een baby gemiddeld nog nodig heeft, zal een baby van ongeveer 8 maanden oud nog minstens zes borstmomenten hebben. Voor een baby van 12 maanden minstens vier, en een baby van bijna 2 jaar nog minstens twee.
De borst vervult natuurlijk ook nog andere behoeften voor je kindje, die niet uit te drukken zijn in aantal borstmomenten of volumes.
Aanvullende vaste voeding: densiteit
Tegen de leeftijd van 8 maanden oud, zal een baby zo’n 200kcal per dag uit aanvullende vaste voeding nodig hebben. Naarmate de baby ouder wordt, zal het aandeel aanvullende vaste voeding steeds toenemen: tegen 9 maanden zo’n 300kcal per dag, tussen 12 en 23 maanden stijgt dit geleidelijk aan naar 550 kcal per dag [4]. Het is van groot belang dat de vaste voeding voldoende calorieën bevat zodat de baby het maximale kan halen uit de kleine porties die ze nog maar kunnen verwerken.
Als je weet dat dat moedermelk ongeveer 70 kcal per 100 ml bevat, is het noodzakelijk dat de aanvullende vaste voeding ongeveer tussen de 80 en 100 kcal per 100 gr bevat. De aanvullende voeding mag dus niet te waterig zijn en bevat bij voorkeur gezonde vetten, deze zijn namelijk zeer energierijk [2].
Aanvullende vaste voeding: hoeveelheden
Onderstaande tabel [1] en [2] geeft de aanbevelingen weer van de WHO. Hierbij is rekening gehouden met aanvullend voedsel dat 80 tot 100 kcal per 100 gr bevat:
Nutriëntenbehoefte
Geleidelijk aan zal de moedermelk niet meer voldoende zijn om te voorzien in de nutriëntenbehoefte van een baby en kind. Voor baby’s tussen 12 en 23 maanden oud, wordt dit als volgt voorgesteld [2]:
De grootste extra behoefte is deze aan ijzer. Bronnen van ijzer kunnen zowel dierlijk (vlees of vis) als plantaardig (bonen, erwten, linzen, …) zijn. Dierlijke bronnen van ijzer zijn beter opneembaar, en worden daarom door de WHO aanbevolen [2].
Een gevarieerde en uitgebalanceerde voeding kan voorzien in deze nutriënten [2]:
- Vlees, vis en ei: goede bron van proteïne, ijzer en zink. Eigeel is een goede bron van proteïne en vitamine A, maar niet van ijzer.
- Peulvruchten: bonen, erwten, linzen en soja zijn een goede bron voor proteïne, en matig voor ijzer. Vitamine C (tomaten, citrusvruchten, aardappelen, en groene bladgroenten) helpt de opname van ijzer.
- Oranjekleurige groenten en fruit: wortel, pompoen, papaya, maar ook groene bladgroenten zoals spinazie, zijn rijk aan vitamine C en caroteen, waarvan vitamine A wordt gemaakt.
- Granen: bieden vooral koolhydraten, vezels en energie (kcal)
- Vetten en oliën: zijn een goede bron voor calorieën (energie, kcal). Bovendien zijn gezonde vetten essentieel voor de groei van kinderen.
Let bij je keuze in vaste voeding ook op de energiedensiteit. Kies voor energierijke snacks zoals banaan, ei, brood, papaya, avocado, mango, boter of notenspread, bonen, aardappel, …
Minimumhoeveelheden of maximum?
Wat als je kindje meer of minder eet dat wat hier nu beschreven staat? Zijn deze cijfers geïnterpreteerd maximum- of minimumhoeveelheden?
Het proces van de overgang naar vaste voeding is een heel geleidelijk proces. Het leren kennen van andere texturen en smaken, alsook het samen met het gezin aan tafel gaan, zijn ook onderdeel van de introductie van vast voeding. Eet je kindje nog niet deze hoeveelheden, maar krijgt hij nog steeds borstvoeding zoveel en zo vaak als hij wil en wordt regelmatig vaste voeding aangeboden om te ontdekken? Zo lang de gewichtscurve goed loopt, is er waarschijnlijk geen enkel probleem.
Eet je kindje al veel meer dan deze hoeveelheden, dan is er een kans dat de melkproductie te snel afgebouwd wordt. Als je lang borstvoeding wil geven kan dit problemen geven. Melkproductie is namelijk voorzien op een trage overgang. Je kan dan bekijken of je de hoeveelheden vaste voeding zou kunnen beperken en terug meer de borst aanbieden. Ook de borst aanbieden voor de vaste voeding in plaats van erna kan daarbij helpen.
Een onevenwichtige voeding kan aan de basis liggen van peuterdiarree [5]. Jonge kinderen hebben voldoende vocht nodig. Moedermelk blijft tijdens de eerste levensjaren dus nog heel belangrijk. Daarnaast wordt gewezen op het aanbieden van voldoende vezels en vet, en worden snelle suikers bij voorkeur vermeden.
Een LLL-medewerker kan met je mee nadenken hoe je hiermee aan de slag kan gaan.
Veel succes met deze nieuwe stap!
Verder lezen:
Starten met vaste voeding
Naar een gezond gewicht, de rol van borstvoeding (Bulletin Borstvoeding)
Borstvoeding en de preventie van overgewicht (Bulletin Borstvoeding)
Bronnen:
[1] World Health Organization (WHO), “Up to what age can a baby stay well nourished by just being breastfed?, 2015, online: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/breastfeeding
[2] World Health Organization (WHO), “Infant and young child feeding – model chapter for textbooks for medical students and allied health professionals”, 2009, online: https://www.who.int/publications/i/item/9789241597494
[3] World Health Organization (WHO, “guiding principles for complementary feeding of the breastfed child”, 2002, online: https://www.who.int/publications/i/item/9275124604
[4] World Health Organization (WHO), “Complementary feeding, family foods for breastfed children”, 2000, online: https://www.who.int/publications/i/item/complementary-feeding-family-foods-for-breastfed-children
[5] Kind En Gezin, “Peuterdiarree”, online: https://www.kindengezin.be/nl/thema/gezondheid-en-vaccinatie/koorts-ziekte-en-medicatie/ziek/peuterdiarree
© 2023, Marjolein Denissen | La Leche League België-Vlaanderen vzw