Afkolven

Afkolven

Wanneer jullie van elkaar gescheiden zijn of je baby (nog) moeilijk aan de borst kan drinken, kan het handig of nodig zijn om (tijdelijk) melk af te kolven. Met de juiste informatie en ondersteuning kan iedereen deze vaardigheid onder de knie krijgen.

Hoe afkolven?

Afkolven is erg persoonlijk en iedereen ontwikkelt na een tijdje een eigen methode. Er bestaan verschillende manieren en hulpmiddelen om te kolven. Men kan met de hand afkolven of door gebruik te maken van een kolfapparaat. De grootste opbrengst zien we meestal wanneer gebruik gemaakt wordt van een dubbelzijdige elektrische kolf. Toch kan je ook met een handkolfje heel snel grote opbrengsten bekomen. Het is dus vaak een kwestie van wat uitproberen. Het is niet zo dat je per se een kolf nodig hebt om borstvoeding te kunnen geven. Het kopen of huren van een kolf kan op het ogenblik dat je die echt nodig hebt. Ziekenhuizen hebben vaak goede kolven ter beschikking en er zijn in Vlaanderen verschillende verkoop- en verhuurpunten waar je ’s avonds en in het weekend terecht kunt. Kom je plotseling in een situatie waarin je direct moet afkolven, kan dat altijd met de hand.

We zijn allemaal uniek. Sommigen onder ons kolven erg makkelijk en hebben een hele hoge opbrengst. Anderen hebben wat meer moeite. Er zijn geen standaardhoeveelheden die je per keer zou moeten afkolven. De hoeveelheid melk zegt niets over de hoeveelheid die een baby aan de borst drinkt. Een baby drinkt vaak effectiever en haalt meestal meer melk uit de borst dan je kan afkolven. Anderzijds kan iemand die gemakkelijk veel kolft wel concluderen dat de productie goed op gang is.

Het combineren van kolven met een kolf met het gebruik van je handen (Hands On Pumping) zorgt vaak voor een sterke verhoging van de kolfopbrengst. Hier vind je een film waar Hands On Pumping wordt uitgelegd. http://med.stanford.edu/newborns/professional-education/breastfeeding/maximizing-milk-production.html

Wanneer afkolven?

Afkolven kan in principe op ieder moment van de dag. Er hoeft niet een bepaalde tijd gewacht te worden tussen voedingen of afkolfsessies. Vaak zal je merken dat wanneer je ’s morgens kolft, je opbrengst hoger is en dat kolven makkelijker gaat. Indien er kort na een voeding wordt gekolfd, zal er minder gekolfd worden dan wanneer men ter vervanging van een voeding kolft. Melk van verschillende kolfbeurten kan samengevoegd worden wanneer deze dezelfde temperatuur heeft. Het is dus mogelijk om steeds kleine hoeveelheden af te kolven (bijvoorbeeld voor of na een voeding) en zo een voeding bij elkaar te sparen. Afkolven kan ook terwijl je baby aan de borst drinkt. Vaak schiet de melk dan makkelijker toe in de borst waaraan de baby niet drinkt. Een kolf die met één hand te bedienen is, is dan het meest praktisch. Indien men kolft om de productie te verhogen, kan het nuttig zijn om dit “tussen de voedingen” te doen Zo worden de borsten maximaal gestimuleerd doordat het aantal stimulaties zo optimaal verhoogd wordt.

Via deze link kan je meer lezen over het bewaren en opwarmen van moedermelk.

Afkolven in de praktijk: enkele tips

Was de handen voor het afkolven en zorg dat alle benodigdheden klaar staan en schoon zijn. Het is niet nodig om de tepels te wassen voor het afkolven. De kunst van het afkolven is het laten toeschieten van de melk. Iedereen heeft daarvoor een eigen manier. Het toeschieten van de melk verloopt vaak vlotter in een prettige omgeving, met een aangename temperatuur en beperkte afleiding. Vaak helpt het om zich voor het kolven wat te ontspannen door bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen te doen, een massage te krijgen of een warme drank te drinken. Het denken aan je kindje en/of het visualiseren van je kindje aan de borst helpt ook vaak. Je kan bijv. naar huis bellen om te vragen hoe het met de baby gaat of naar een foto of filmpje van de baby kijken.  Iets lezen, televisiekijken of op internet surfen kan ook helpen.   Wanneer het toeschieten van de melk niet lukt, kan eventueel een oxytocine neusspray gebruikt worden. Deze bevat een synthetische vorm van het toeschiethormoon. De spray is verkrijgbaar op doktersrecept. Omdat er gewenning kan optreden, is terughoudendheid geboden.

Je kan baat hebben bij een borstmassage om de toeschietreflex te stimuleren. Borstmassage kan op verschillende manieren worden toegepast. Begin met het zachtjes masseren van de bovenkant van de borst, vlak bij de borstkas, met draaiende bewegingen van de vingers. Verplaats na een paar seconden de vingers naar het stukje borst ernaast. Masseer zo de hele borst, spiraalsgewijs, in de richting van de tepelhof. Strijk met de hand over de borst tot aan de tepel. Ga zo de hele borst rond. Buig voorover en schud de borst voorzichtig heen en weer. De zwaartekracht bevordert het toeschieten. Masseer met de vlakke hand over beide tepels tegelijk, met een zacht draaiende beweging. Plaats de handen op de borst, ieder aan een kant, en beweeg de handen zachtjes heen en weer. Strijk met de rug van de vingers zachtjes aan de basis van de borst richting de rand van de tepel en de tepelhof.

Warmte zorgt voor ontspanning en voor het verwijden van de bloedvaten en melkgangen. Er zijn verschillende soorten warmtekompressen mogelijk, zoals een handdoek of katoenen luier die onder de warme kraan nat gemaakt wordt; warm-koud gelpacks, handenverwarmer of kersenpitkussentjes. Je kan je ook over een met warm water gevulde wastafel buigen en je borsten met warm water spoelen of met een warme douche afspoelen. Daarna kan je de borsten afdekken met een warme doek en onmiddellijk gaan kolven.

Als er problemen zijn

Afkolven hoort niet pijnlijk te zijn. Wanneer kolven met een kolf toch pijn doet, kan je het vacuüm verbreken en opnieuw beginnen. Daarna kan je controleren of de zuigkracht wel op de laagste stand staat. De hoogste stand levert niet per se het beste kolfresultaat op en al zeker niet als het pijn veroorzaakt. Als het kolven pijnlijk blijft, kan je controleren of er geen andere oorzaken kunnen zijn voor de pijn, zoals een slecht passend borstschild, spruw of tepelkloven. Als de borsten gevoelig worden door het afkolven kan het helpen om de tepel en tepelhof voor het afkolven in te smeren met gezuiverd wolvet (lanoline).

Verder lezen:
Bewaren en opwarmen van moedermelk
Borstvoedingspauze, CAO80bis

Bronnen:

La leche league Nederland: handleiding voor de zorgverlener.

©  2016-2018, Liesbet Peeters | La Leche League België-Vlaanderen vzw